Afdeling 2.2. Sterkte bij brand

Artikel 2.8.

Het eerste lid geeft de functionele eis voor brandwerendheid met betrekking tot bezwijken van nieuwbouw. De beschreven doelen zijn echter niet compleet, zoals blijkt uit het proefschrift “Juridische en technische grondslagen van de bouwregelgeving – Woningwet en Bouwbesluit” van ir. N.P.M. Scholten, verdedigd op 7 mei 2001 aan de Technische Universiteit te Delft. Ook het gevaar voor passanten en voor brandweerpersoneel alsmede het maatschappelijk niet aanvaardbaar zijn dat grote of hoge bouwwerken kort na het uitbreken van een brand geheel bezwijken is tot dusverre de achtergrond van het gegeven voorschrift geweest.

De tabel van het tweede lid wijst per gebruiksfunctie voorschriften aan die van toepassing zijn op die gebruiksfunctie. Door aan die voorschriften te voldoen, wordt aan de functionele eis van het eerste lid voldaan. De hiervoor bedoelde voorschriften, die prestatie-eisen inhouden, zijn als volgt over de artikelen verdeeld:

Voor enkele (sub)gebruiksfuncties wijst de tabel van het tweede lid geen enkel voorschrift aan. Omdat er geen derde lid is dat verklaart dat de functionele eis niet van toepassing is, moet wel aan de functionele eis van het eerste lid worden voldaan. Er zal in dit geval ten genoegen van burgemeester en wethouders moeten worden aangetoond dat aan de functionele eis van het eerste lid is voldaan. Gelet op de geschiedenis van de voorschriften van het Bouwbesluit ligt het echter niet voor de hand dat voor die (sub)gebruiksfuncties voorschriften worden gegeven.

Artikel 2.9.

Vloeren, trappen en hellingbanen waarover een rookvrije vluchtroute voert moeten blijkens het eerste lid bij brand gedurende langere tijd in stand blijven, zodat daarover nog kan worden gevlucht. Hiermee wordt gewaarborgd dat de gebruikers van het bouwwerk voldoende gelegenheid hebben zich na het uitbreken van brand tijdig naar buiten te begeven. Ook krijgt hierdoor de brandweer tijd om het bouwwerk te doorzoeken op eventueel daarin achtergebleven personen. Het gaat hierbij om bouwconstructies die er voor zorgen dat vloeren, trappen of hellingbanen op hun plaats blijven en nog kunnen worden belopen. Het gaat niet om wanden of plafonds die op een vloer, trap of hellingbaan kan vallen. De basis is dat er twee vluchtmogelijkheden beschikbaar zijn, zodat er praktisch gezien altijd ten minste één route beschikbaar is waarover kan worden gevlucht, zodat het niet nodig is om belemmeringen van routes die direct door een brand worden bedreigd te reguleren.

Voor situaties waarbij gebruikers van het gebouw niet naar het aansluitende kunnen of mogen vluchten en om die reden een veilige plaats binnen het gebouw is voorschreven, zal de brandweer 60 minuten de tijd moeten hebben om haar binnenaanval succesvol te kunnen uitvoeren. Dat zou tot extra eisen aan trappen, vloeren en hellingbanen moeten leiden.

Niet langer gelden er eisen voor de brandwerendheid met betrekking tot bezwijken van een gewone vloer of een trap, die zich bevindt binnen een rookcompartiment, zoals bijvoorbeeld een woning. Die eisen gingen uit van een volledig ontwikkelde brand. Voor een vloer of een trap, waarvan gebruik moet kunnen worden gemaakt om binnen een rookcompartiment het gebouw te verlaten of te doorzoeken, waren die eisen te streng. Bij een volledig ontwikkelde brand is een vloer of een trap namelijk niet meer als zodanig te gebruiken. Met het laten vervallen van die eisen ontstaat geen onveiliger situatie dan zonder die eisen.

In het tweede lid zijn bijzondere eisen gesteld aan de hoofddraagconstructie van een woonfunctie (ook in woongebouwen). De zwaarte van deze eisen is gekoppeld aan de hoogte van vloeren van de woonfunctie. Deze voorschriften zijn strenger dan tot dusverre volgens het Bouwbesluit hebben gegolden. De voorschriften zijn in lijn gebracht met die van de utiliteitsbouw, zij het dat in plaats van een hoogte van 5 m een hoogte van 7 m bepalend is voor de zwaarte van de grenswaarde. Deze maat van 7 m is gekozen om een gewone eengezinswoning aan geen zwaardere eisen bloot te stellen dan 60 minuten.

De eis die krachtens het tweede lid zou gelden, wordt op grond van het derde lid met 30 minuten verminderd, indien de woonfunctie of het woongebouw waarin die woonfunctie ligt is vervaardigd van materialen die niet of nauwelijks kunnen branden, zoals bijvoorbeeld baksteen. De grenswaarde van 500 MJ/m² is ontleend aan het rapport van TNO Bouw “Bouwbesluit; permanente vuurbelasting”, nr 94-BKR-R1448. Voor een definitie van het begrip hoofddraagconstructie wordt verwezen naar NEN 6702.

Het vierde lid bevat een bijzondere eis voor de hoofddraagconstructie van utiliteitsgebouwen waarin een vloer van een verblijfsgebied hoger ligt dan 5 meter boven het meetniveau. Tot die hoogte gelden er geen brandwerendheidseisen voor die gebouwen.

Ook het vijfde lid geeft speciale eisen, maar dan voor bijeenkomstfuncties voor kinderopvang jonger dan 4 jaar en voor 24-uurs opvang, gezondheidszorgfuncties voor aan bed gebonden patiënten, celfuncties bestemd voor dag- en nachtverblijf en voor logiesfuncties met een gebruiksoppervlakte van meer dan 100 m², of die liggen in een logiesgebouw. Dit oppervlaktecriterium betekent, dat gangbare recreatiewoningen, trekkershutten, volkstuinhuisjes en daarmee vergelijkbare bouwwerken met een logiesfunctie niet onder dit vijfde lid vallen, zodat er geen brandwerendheidseisen voor gelden. Ook het hoogtecriterium geldt niet voor die logiesfuncties. Net als in het tweede lid is de zwaarte van de eisen gekoppeld aan de hoogte van vloeren van het gebouw. Wat betreft gebouwen waarin de vloeren van verblijfsgebieden hoger liggen dan 5 m, geldt dezelfde eis als die het vierde lid aan andere utiliteitsgebouwen stelt. Het achtste lid (oud) van artikel 174 van het Bouwbesluit is niet langer gegeven, ook niet in termen van prestatie-eisen. Op grond van de wbdbo-eisen moet worden vastgesteld dat een lagere grenswaarde dan 60 minuten niet toelaatbaar is als dat er toe leidt dat de brandcompartimentering niet meer gedurende die tijd functioneert.

Het zesde lid bevat voor alle utiliteitsfuncties, ongeacht over er wordt overnacht of niet, een soortgelijke reductie van de eisen als in het derde lid voor woonfuncties is geregeld. Het gaat hier om gebouwen waarvan de permanente vuurbelasting van alle constructie-onderdelen tezamen niet of nauwelijks een bijdrage levert aan brand. Praktisch betekent dit dat de verminderde eis geldt voor gebouwen van steenachtig materiaal. Deze reductiemogelijkheid geldt ook voor die gebruiksfuncties waar het vierde lid van toepassing is.

Het zevende lid heeft betrekking op bouwwerken die geen gebouwen zijn. De aard hiervan loopt sterk uiteen, van bruggen tot tribunes en van zendmasten tot verdeelkasten voor de kabeltelevisie. De met het oog op het doel van het voorschrift zal de brandwerendheid met betrekking tot bezwijken dan ook per soort bouwwerk sterk verschillen. Om die reden is volstaan met een functionele eis, die burgemeester en wethouders voor het individuele geval kunnen kwantificeren. Het is duidelijk dat in dit kader de bouwwerken die zijn bestemd voor het publiek, zoals bijvoorbeeld tribunes, of voor het kunnen uitvoeren van blusactiviteiten, zoals bijvoorbeeld steigers bij drijvende woningen, de meeste aandacht behoeven.

Artikel 2.10.

In dit artikel is voor de bepaling van de brandwerendheid met betrekking tot bezwijken verwezen naar de algemeen geldende beproevingsmethode, vastgelegd in NEN 6069 die is afgeleid van ISO 834 en afgestemd op de harmonisatie-eisen die voortvloeien uit de richtlijn bouwproducten. Daarnaast is naar drie normbladen verwezen die voor een bouwconstructie, bestaande uit materiaal waarvan de brandeigenschappen bekend zijn, berekeningsmethoden geven.

In afwijking van andere bepalingsmethoden waar het Bouwbesluit 2003 naar verwijst is er bij brandwerendheid sprake van prototype-beproeving. In de praktijk zal moeten worden bezien of het onderdeel dat wordt toegepast overeenkomt met het prototype dat is beproefd.

Artikel 2.11.

In artikel 2.11 wordt gesproken van ‘enige tijd’, dit is een kortere periode dan de ‘redelijke tijd’ van artikel 2.8. Dit heeft te maken met het principe van verworven rechten dat nader is uitgelegd in het algemeen gedeelte van deze toelichting.

Artikel 2.12.

De in dit artikel aangegeven tijdsduur van brandwerendheid met betrekking tot bezwijken van de bouwconstructie of hoofddraagconstructie is ten opzichte van de vergelijkbare voorschriften voor nieuwbouw lager gesteld. Redenen hiervoor zijn dat in het verleden geen of lagere eisen zijn gesteld en er in het algemeen een natuurlijke terugloop van de bouwconstructie of hoofddraagconstructie ten aanzien van de brandwerendheid op bezwijken optreedt zonder dat dit automatisch leidt tot een onaanvaardbaar veiligheidsniveau. Bij de toepassing van NEN 6702 moet rekening worden gehouden met de nadere voorschriften die voor dit normblad in de Regeling Bouwbesluit 2003 zijn opgenomen waarmee dit normblad kan worden toegepast voor de beoordeling van bestaande bouwconstructies.

De toelichting op artikel 2.9 is verder van overeenkomstige toepassing op dit artikel.

Artikel 2.13.

In dit artikel is voor de bepaling van de brandwerendheid met betrekking tot bezwijken verwezen naar de algemeen geldende beproevingsmethode, vastgelegd in NEN 6069, zij het dat wel toepassing moet worden gegeven aan de nadere voorschriften die voor de toepassing van dit normblad voor de beoordeling van de bestaande bouw is opgenomen in de Regeling Bouwbesluit 2003. Niet is verwezen naar de normbladen NEN 6071 tot en met NEN 6073 omdat voor een bestaande bouwconstructie de materiaaleigenschappen niet bekend zijn, zodat aan deze rekenmethoden geen toepassing kan worden gegeven.